ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا رَجُلًا ف۪يهِ شُرَكَٓاءُ مُتَشَاكِسُونَ وَرَجُلًا سَلَمًا لِرَجُلٍۜ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًاۜ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِۚ بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

Daraba(A)llâhu meśelen raculen fîhi şurakâu muteşâkisûne ve raculen selemen liraculin hel yesteviyâni meśelâ(en)^(c) elhamdu li(A)llâh(i)^(c) bel ekśeruhum lâ ya’lemûn(e)

Allah, bir örnek getirmede: Bir adamın ortakları var, ahlakları kötü, geçimsiz ve birbirleriyle çekişip durmadalar ve bir adam da varki bir kişiye teslim olmuş, yalnız onun hizmetinde, bunlar hiç bir olur mu? Hamd Allah'a, hayır, fakat çoğu bilmez.

Allah (Kendisine ortak koşanlar için şöyle) bir örnek vermiştir: Bir adam (düşünün ki) onun ortakları var (ve sürekli) münakaşa edip duruyorlar… Diğer bir adam ise (ortakları yok, tek başınadır ve kendisinin) halim-selim ve teslimiyetli hizmetçi adam(ları) bulunuyor. Şimdi bu ikisinin durumu bir olur mu? (Bağımsız olan ve teslimiyetli hizmetçileri bulunan; elbette daha huzurlu, daha hayırlı ve başarılı değil midir?) Hamd (her türlü övgü ve teşekkür, bu Kur’an’ı ve Resulüllah’ı gönderen) Allah’ındır. Ama doğrusu onların çoğu (gerçeği) bilmemektedir.

Bu amaçla Allah size bir olay anlatmaktadır: Birbiriyle geçinemeyen bir kaç ortak kişinin kölesi olan adamla yani müşrik biriyle, yalnız bir kişiye bağlı olan köle yani bir mü'min içinde bulundukları şartlar açısından bu iki adam eşit olabilir mi? Hayır, tek Allah'a inananla, pek çok putlara tapan bir olmaz. Tüm eksiksiz övgüler Allah'a mahsustur. Fakat onların çoğu bu gerçeği bilmezler.

Allah, tartışan, hırçın patronları olan bir adamla, tek patrona bağlı rahat bir adamı misal veriyor. Bunların halleri, rahatları hiç birbirine eşit olur mu? Yalnızca bu sebeple bile olsa Allah'a hamd edilmesi gerekir. Doğrusunu isterseniz, onların çoğu bilgisizce davranıyor.

Allah, birbirleriyle çekişen bir çok ortakların sahip olduğu bir adam (köle) ile, yalnız bir adama ait olan bir adamı (köleyi) örnek vermektedir. Bu ikisinin durumu bir olur mu? Hamd Allah'adır. Hayır. Fakat çoğu bilmiyor.

Allah (ortak koşanlar için) bir örnek verdi: Kendisi hakkında uyumsuz ve geçimsiz bulunan, sahipleri de çok ortaklı olan (köle) bir adam ile yalnızca bir kişiye teslim olmuş bir adam. Bu ikisinin durumu bir olur mu? Hamd, Allah'ındır. Hayır onların çoğu bilmiyorlar.

(Allah'a ortak koşanlarla, Allah'ı eşsiz tanıyanların durumuna dair) Allah şöyle bir misal vermiştir: (Köle) bir adam ki, onun bir takım ortakları (efendileri) var, (her biri kendisine ayrı ayrı şeyler emrederek) çekiştirib duruyorlar. Başka bir (köle) adam da, husûsi olarak bir efendinin, (ortağı yok). Hiç bu ikisinin hali bir olur mu? (İşte muvahhid ile müşrik de böyledir, müsavi olmazlar). Bütün hamd Allah'ındır, fakat kâfirlerin çoğu (Allah'ın ortağı olmadığını) bilmezler.

Allah bir misal vermiştir: Bir adam düşünün: Onda birbirine girmiş nice ortaklar vardır. Ve yalnız bir tek adama ait olan bir adamı düşünün. Mesela, bu iki adam hiç eşit olurlar mı?(*) (Hayır!) Bütün hamd, mükemmellikler, övgüler Allah’a mahsustur. Fakat çokları (bunu) bilmezler.

Allah, geçimsiz efendileri olan bir adamla, yalnızca bir kişiye bağlı bir adamı örnek olarak verir. Bu ikisinin durumu eşit midir? Övgü Allah'a mahsustur. Fakat onların çoğu bilmezler.

Allah şunu örnek getirir ki, bir köle çekişken birkaç adamın malıdır, bir köle de, onat olan birinin malı, bir midir bu iki kölenin hali? Allaha öğüş; hayır, birçokları bilmezler

Allah, (birkaç ilaha kulluk edenle sadece Allah'a kulluk eden kimse için) birbiriyle çekişen ve ortak sahipleri bulunan bir (köle) adam ile yalnızca bir kişiye ait olan bir (köle) adamı örnek verdi. Bu iki adamın durumu bir olur mu? (Hayır,) bütün övgüler (yalnız) Allah'a mahsustur fakat çoğu bunu bilmez (ve anlamaya çalışmaz).

Allâh size bir mesel darb idiyor: Bir kölenin bir kaç efendisi olsa diğer kölenin bir efendisi olsa bu iki köle müsâvî olur mı? Elhamdülillah. Hayır! Lâkin insânların ekserîsi bilmiyorlar.

Allah, geçimsiz efendileri olan bir adamla, yalnız bir kişiye bağlı olan bir adamı misal olarak verir. Bu ikisi eşit midir? Övülmek Allah içindir, fakat çoğu bilmezler.

Allah, birbiriyle çekişen ortak sahipleri bulunan bir (köle) adam ile yalnızca bir kişiye ait olan bir (köle) adamı örnek verdi. Bu iki adamın durumu hiç, bir olur mu?[470] Hamd Allah’a mahsustur. Hayır, onların çoğu bilmiyorlar.

Allah şöyle bir örnek veriyor: Bir adam var ki onun birbiriyle ihtilâflı birçok ortak efendisi bulunmaktadır; bir adam da var ki bir tek kişiye bağlıdır. Şimdi bu iki adamın durumları eşit olabilir mi? Bütün övgüler Allah’a mahsustur; fakat çoğu bunu anlamamaktadır.

Allah, çekişip duran birçok ortakların sahip olduğu bir adam (köle) ile yalnız bir kişiye bağlı olan bir adamı misal olarak verir. Bu ikisi eşit midir? Hamd Allah'a mahsustur. Fakat onların çoğu bilmezler.

ALLAH, çelişen ortaklara sahip bir adam ile bir tek kişiye bağlı olan adamın örneğini verir. Bu ikisinin durumu hiç eşit olur mu? Övgü ALLAH'adır. Ancak çokları bilmez.

Allah, şöyle bir misal vermiştir: Bir adam ve birtakım ortakları var, hırçın hırçın çekişip duruyorlar. Bir de yalnız bir kişiye bağlı selamet içinde olan bir adam var. Bu ikisinin hali hiç bir olur mu? Hamd Allah'ındır, fakat pek çokları bilmezler.

Allah şunu bir mesel yapmıştır: bir adam, onda bir takım ortaklar var, hırçın hırçın çekiştirip duruyorlar, bir adam da selâmetle bir adamın, hiç bu ikisinin hal-ü şanı bir olur mu? Hamd Allahındır, fakat pek çokları bilmezler

Allah (kendisine ortak koşanlar için şöyle) bir misal verdi: (Kendisine emir verme hususunda) çekişip duran (anlaşamayan), birçok ortakların sahip olduğu (hizmetkâr) bir adam ile yalnız bir kişiye bağlı olan (hizmetkâr) bir adamı misal olarak verir. Bu ikisinin hâli/durumu bir olur mu hiç? (Bütün) hamd (ler) Allah’a mahsustur. Fakat onların çoğu (hakkı) bilmezler.

Allah, aralarında anlaşamayan birkaç ortağa bağlı bir kimse ile tek bir kişiye bağlı bir kimseyi örnek verdi: Bu iki kimsenin durumu hiçbir olur mu? Övgü yalnızca Allah'a özgüdür. Ama çokları bilmiyorlar.

Kendisinde, birbirine sertlik ve geçimsizlik gösteren (bir çok) ortaklar (ın hakkı) bulunan bir adamla (bir köle ile) yalınız bir kişinin adamı (kölesi) olan diğer birini Allah (müşrikle müvahhid hakkında) bir misâl olarak irâd etmişdir. Bu ikisinin haali bir olur mu? (Bütün) hamd Allaha mahsusdur. Fakat onların çoğu bilmezler.

Allah (saltanatında hiçbir ortağı olmadığına dâir), üzerinde (hak sâhibi olduklarından) birbirleriyle çekişip duran ortaklar bulunan bir adam (bir köle) ile, sâdece bir kişiye âid olan bir adamı (bir köleyi) misâl getirdi. (Bu ikisi) misâlce bir olurlar mı? Hamd, Allah'a mahsustur. Fakat onların çoğu bilmezler.(2)

Allah size, birbirlerinden şikâyetçi ortakları olan bir adamla, kendi başına, ortağı olmayan bir adamın misalini anlatıyor. Şimdi misal olarak söyleyin, bu iki adam birbirine eşit midir? Bütün övgü Allah’a aittir ama insanların çoğu bunu bilmiyor.

Allah şu örneği verdi. Biribiriyle geçinemiyen bir kaç efendisi olan bir köle ile tek efendisi olan bir köle, bir olur mu? Övülmek yalnız Allah’a yaraşır. Ancak onların pek çoğu bunu bilemezler.

Allah şöyle bir misal getirir: Kölelerden bir adamın huysuz, birkaç müşterek ağası olsun [⁵], diğer bir adamın da ortaksız tek bir ağası bulunsun [⁶]. Bu ikisinin halleri bir midir? [⁷] Tanrı/ya hamdolsun ki O/nun şeriki yoktur. Fakat onların pek çoğu bu hakikati bilmezler.

Allah, birbiriyle geçimsiz ortakların (kölesi) olan bir adamla, yalnız bir kişiye bağlı bir adamı örnek veriyor. Bu ikisinin durumu bir midir? Bütün övgüler/hamd Allah’a mahsustur. Bilakis onların çoğu bilmiyorlar.

Allah, çekişip duran birçok ortakların sahip olduğu bir adam (köle) ile yalnız bir kişiye bağlı olan bir adamı misal olarak verir. Bu ikisi eşit midir? Bütün güzel övgüler Allah'ındır. Hayır, onların çoğu bilmiyorlar.

Allah, birbirleriyle sürekli çekişen efendilerin emri altındaki bir adam ile, sadece tek kişinin emrindeki bir adamı size örnek veriyor. Düşünün, bu ikisinin durumu hiç bir olur mu? Elbette olmaz! Unutmayın ki, göklerin ve yerin hazineleri O’nun katındadır ve madem ki bütün nîmetler O’ndandır, o hâlde bütün teşekkür ve övgüler de yalnızca Allah’a olmalı, sadece Ona kulluk ve ibâdet edilmelidir! Ne var ki, o inkârcıların çoğu bu apaçık hakîkati anlamaya yanaşmazlar!

Allah, bir adama teslim olmuş bir adamı ile içinde uyumsuz ortaklar bulunan bir adamı misâl verdi.
Misal olarak ikisi eşit olur mu?
Allah’a Hamd olsun!
Aksine, onların çoğu bilmez.

Allah bir örneğinde iki işçi kıyaslaması yapıyor. Birinin karışanı çok ve geçimsiz, diğerinin ise tek ve geçimli bir sahibi var. Soruyor: Şimdi bu ikilinin durumu aynı mı? Bereket versin çoklarının aklı ermiyor.

Allah aklınızın yatması için türlü örnekler verir. Düşünün bakalım! Bir insana hizmet edenle birden fazla patrona hizmet eden aynı olur mu? Allah sizi sadece kendi yasalarına uymaya çağırır. Eğer siz hem Allah’ın yasalarına, hem de insanların yasasına uymaya kalkarsanız, elbet doğru yolu bulamazsınız. İşleriniz karma karışık olur. Onun için sadece Allah’a uyun! Size gerçekleri öğrettiği için teşekkürünüzü sadece Allah’a yapın! Görmüyor musunuz? Gerçekleri ne güzel anlatıyoruz. Buna rağmen anlattığımız gerçekleri düşünüp öğüt alıyorlar mı? Elbette hayır! İnsanların çoğu gerçeklerden habersiz yaşamayı ister.

Allah çekişip duran birçok ortağın sahip olduğu bir adam ile yalnız bir kişiye bağlı olan bir adamı örnek olarak veriyor. Bu ikisi eşit midir? [Hamd] (övgü) Allah içindir. Fakat onların çoğu bilmezler.

Allah (şimdi de size); kendisine birçok kimsenin ortaklaşa sahip olduğu ve bunların da onun hakkında geçinemedikleri bir (köle) adam ile sadece bir kişiye teslim olmuş bir adamı örnek veriyor.¹ Hiç bu ikisinin durumu bir olur mu? Hamd Allahadır. Fakat onların çoğu bunu bilmiyorlar.

[Bu amaçla,] Allah size bir örnek olay anlatmaktadır: tümü birbiriyle ihtilaflı birçok ortağı olan ³⁵ kimsenin emrindeki adam ile tamamen bir kişiye bağlı bulunan adam[ın hikayesi]: içinde bulundukları şartlar açısından bu iki adam eşit olabilir mi? ³⁶ [Hayır,] bütün övgüler [yalnız] Allah’a mahsustur; fakat çoğu bunu anlamaz.

Şimdi Allah size, birbiriyle geçinemeyen birçok ortağa bağlı olan bir adam ile yalnız Allah’a teslim olmuş bir adamı örnek olarak veriyor. Şimdi bu ikisinin durumu aynı mıdır? Allah’a övgüler olsun ki hayır, fakat onların çoğu bu gerçeği bilmezler. 16/76

(Bu bapta) Allah size hepsi birbirine rakip birçok ortağın emri altında bulunan bir adamla, sadece bir kişiye bağlı bir adamın durumunu misal gösterir: bu ikisinin durumu eşit midir? Allah’a hamd olsun ki hayır, ama[⁴¹³⁵] onların çoğu bunu kavramaktan bile âcizdirler.

Allah bir misal verir ki, bir kölenin, birbiriyle ortak olan -çekişip kavga eden- birkaç efendisi var. Diğer bir köleninse, bir tek efendisi var. Hiç bunlar birbiriyle eşit olabilir mi? (Aynı şekilde, Allah ile beraber başka ilahlara tapınan müşrik ile, sadece Allah'a ibadet eden ihlâs sahibi bir müminin durumu bir olur mu? Hangisi rahat eder) Hamd Allah'a mahsustur. (O'dur gerçek hükümdar, yarattığı kullarsa, O’nun köleleridir) Fakat onların çoğu bunu bilmezler! (de Rablerine ortak koşarlar)

Allah size bir misal vurguluyor: Bir adamın (kölenin) üzerinde ortak iki kişi var ve onun hakkında hep çekişip münakaşa ediyorlar. Ve bir adam için de sadece tek biri var ve selamettedir. Bu iki adamın (Kölelerin) durumu aynı olur mu? Övülme Allah içindir ama onların ekserisi bilmiyorlar.

Allah bir mesel olarak irâd etmiştir, bir erkeği ki, onda mütehalif ortaklar vardır. Ve bir erkeği ki, hâlisen bir erkeğe aittir. Bunların ikisi (hali ve şan itibariyle) birbirine müsavî olabilirler mi? Hamd Allah'a mahsustur. Fakat onların çokları bilmezler.

İşte şimdi Allah bir temsil daha getiriyor: İki adam var, bunlardan birincisi, birbirine rakip, birbiriyle hep çekişen ortakların emrinde, diğeri ise sadece bir kişinin emrinde çalışıyor. Bu ikisinin durumu hiç bir olur mu? Olmaz elhamdülillah! Fakat çokları bu gerçeği bilmezler.

Allah, (ortak koşanla tek Allah'a inananın durumunu anlatmak için) şöyle bir misal verdi: Birbiriyle çekişen ortaklara bağlı olan bir adam (yani köle) ile yalnız bir kişiye bağlı olan bir adam. Şimdi bu ikisinin durumu bir olur mu? Hamd yalnız Allah'a mahsustur, fakat çokları (yalnız Allah'a tapılacağını) bilmiyorlar.

Allâh Te'âlâ bir mesel darb ider. Fenâ huylu, birkaç sâhibi olan bir köle ile bir tek sâhibi olub yalnız onun emrine tâbi' bulunan köle müsâvî olur mı? Elhamdülillah, Evet nâsın ekserîsi rabb-i vâhide 'ibâdetin bir çok esnâma 'ibâdetden hayırlı oldığını bilmezler.

Şimdi Allah bir örnek veriyor: Birbiriyle uyumsuz bir kaç amirin emrindeki kişi ile güvenilir bir tek amirin emrindeki kişinin durumu aynı olur mu? Her şeyi güzel yapmak Allah’a mahsustur ama çoğu bunu bilmez.

Allah, birbiriyle geçinemeyen bir çok ortağa bağlı olan bir adamla, yalnız bir kişiye teslim olmuş bir adamı örnek olarak vermiştir. Bu ikisinin durumu eşit midir? Hamd, Allah'a mahsustur, fakat onların çoğu bilmezler.

Allah şu iki adamı misal olarak verdi ki, onlardan biri geçimsiz ortakların emrindedir, diğeri ise sadece bir adama aittir.(13) Bu ikisinin hali bir olur mu? Hamd tümüyle Allah'a aittir. Fakat çokları bunu bilemiyor.

Allah; hakkında birbiriyle didişen ortakların bulunduğu bir adamla, bir tek ere teslim olan bir adamı örnek verdi. Örnek olarak bu ikisi eşit olur mu? Hamd, yalnız Allah'adır! Ama onların çokları bilmiyorlar.

urdı Tañrı bir meŝel bir er anuñ içinde ortaķlardur ŧartışıcılar daħı bir er ħālis bir erüñ. hįç berāber mıdur ol iki meŝeldin yaña? sipās şükr Tañrı’nuñ belki eyregi anlaruñ bilmezler.

Tañrı Ta‘ālā meẟel urdı mü’minlere, kāfire. Bir kişi ki ‘abd ola, andaşerīkler ola, yaman ḫulḳlular biri birine muḫālif. Ḳansınuñ buyruġın işidecekbilmeye, ḥayrān ḳala ve bir kişi daḫı yaluñuz bir kişinüñ ḳulı olsa, berāberolurlar mı meẟelde? Şükr Allāh[a]. Bel ki anlaruñ çoġı bilmezler.

Allah (müşriklərlə müvəhhid mö’minlər barəsində) bir məsəl çəkir: “Bir adamın (kölənin) bir-biri ilə çəkişən (pis xasiyyətli) bir neçə şərikli ağası var (hərəsi onu haqqı çatan qədər işlədir). Başqa bir adamın da yalnız bir ağası var (təkcə ona xidmət edir). Onların hər ikisi vəziyyətcə eyni ola bilərmi?! Həmd (şükür və tə’rif) ancaq Allaha məxsusdur, lakin onların (müşriklərin) əksəriyyəti (bu həqiqəti) bilməz!

Allah coineth a similitude: A man in relation to whom are several part owners, quarrelling, and a man belonging wholly to one man. Are the two equal in similitude? Praise be to Allah! But most of them know not.

Allah puts forth a Parable a man belonging to many(4287) partners at variance with each other, and a man belonging entirely to one master: are those two equal in comparison? Praise be to Allah!(4288) But most of them have no knowledge.