وَاَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً اَبَاب۪يلَۙ

Türkçe Transcript

Ve ersele ‘aleyhim tayran ebâbîl(e)

Abdulbaki Gölpınarlı Meali

Ve onlara, çeşitli yerlerden bölükbölük, birbiri ardınca kuşlar göndermedi mi?

Abdullah-Ahmet Akgül Meali

Hani onların üzerine (sürü sürü) ebabil kuşlarını (ve uçan intikam araçlarını) yollamıştı.

Abdullah Parlıyan Meali

Onların üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi de,

Ahmet Tekin Meali

Kalabalık sürüler halinde taş taşıyarak, üzerlerinde uçuşan görevli kuşlar musallat etti.

Ahmet Varol Meali

Üzerlerine sürü sürü kuşları gönderdi.

Ali Bulaç Meali

Üzerlerine ebabil (sürü sürü) kuşlarını gönderdi.

Ali Fikri Yavuz Meali

Üzerlerine sürü sürü kuşlar salıverdi,

Bahaeddin Sağlam Meali

Onların üzerine grup grup kuşlar gönderdi.

Bayraktar Bayraklı Meali

Üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi.

Besim Atalay Meali (1965)

Tanrın göndermedi mi takım takım kuşları?

Cemal Külünkoğlu Meali

Onların üzerine, sürü sürü uçan varlıklar gönderdi.

Cemil Said (1924)

3,4. Ânlara karşı Ebâbîl dinilen kuşları gönderüb de başlarının üzerine semâdan işâretleri hâvî taşlar yağdırmadı mı?

Diyanet İşleri Meali (Eski)

3,4. Onların üzerine, sert taşlar atan sürülerle kuşlar gönderdi.

Diyanet İşleri Meali (Yeni)

3,4,5. Üzerlerine balçıktan pişirilmiş taşlar atan sürü sürü kuşlar gönderdi. Nihayet onları yenilmiş ekin yaprakları hâline getirdi.

Kur'an Yolu (Diyanet İşleri)

3-4. Onların üzerine pişkin tuğladan yapılmış taşlar yağdıran sürü sürü kuşlar salmadı mı?

Diyanet Vakfı Meali

Onların üstüne sürü sürü kuşlar gönderdi.

Edip Yüksel Meali

Onların üstüne kuş sürüleri gönderdi.

Elmalılı Hamdi Yazır Meali

Üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi.

Elmalılı Meali (Orijinal)

Saldı da üzerlerine sürü sürü kuşlar (Ebâbil)

Erhan Aktaş Meali

Onların üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi;

Hasan Basri Çantay Meali

O, bunların üzerine sürü sürü kuş (lar) gönderdi,

Hayrat Neşriyat Meali

Hem üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi.

İlyas Yorulmaz Meali

Onların üzerine uçan guruplar (sürüler) gönderdi.

İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu

Onların üzerine sürü ile kuşlar gönderip de,

İsmail Hakkı İzmirli

Onlara karşı bölük bölük kuşlar göndermedi mi?

İsmail Yakıt

Üzerlerine sürüler hâlinde [ebâbîl] uçanları [tayran] göndermedi mi?

Kadri Çelik Meali

Onların üzerine, sürü sürü kuşlar gönderdi.

Mahmut Kısa Meali

Şöyle ki; üzerlerine sürüler hâlinde azap kuşları gönderdi.

Mahmut Özdemir Meali

Onların üzerine uçarcasına sürüler gönderdi.

Mehmet Çakır Meali

Üzerine kuş sürüleri salıp

Mehmet Çoban Meali

Fil sahiplerinin üzerine birbiri ardına felaketler gönderdik. Onlar gönderdiğimiz felaketleri seyrediyorlardı. Fil sahiplerinin üzerine gönderdiğimiz Ebabil kuşlarını görmediler mi? Aralarında olayı hala konuşuyorlar. Hiç ders almıyorlar mı?

Mehmet Okuyan Meali

Üzerlerine sürü sürü [*] kuşlar göndermişti.

Ayette geçen [ebâbîl] kelimesi bir kuş türünün adı değil, kuşların sürüler halinde oluşları demektir.

Mehmet Türk Meali

3,4. O, onların üzerlerine pişirilmiş taşlar¹ atan sürülerle² (özel)³ kuşlar⁴ gönderdi.

1 Siccil: Arapçada şiddetli, katı yani “katı sert” demektir. Bazı tefsirciler bunun Farsça “seng” ve “gil” (seng=taş, gil=çamur) kelimelerinin birleşmesinden “kiremit gibi çamurdan taşlaşmış taş” manasına oluştuğunu da zikretmişlerdir. Zemahşerî: “siccîn”, “kâfirlerin amel defterlerinin adı” olduğu gibi, “siccil” de azaplarının yazıldığı divanın özel ismi gibidir. Sanki “yazılmış, azap cümlesinden taşlarla” demek gibidir, demiştir. Rivayetlerde bu taşların mercimek ve nohut kadar, her kuşun bir ağzında, iki de ayaklarında olmak üzere üçer taşı taşıdığı ve kime isabet ettiyse başından girip ötesinden çıkarak delik, deşik ettiği nakledilmiştir. Âyette bu taşların hacimleri hakkında bir açıklama yoksa da “hıcâreten” kelimesinin nekre olmasından bilinmeyen bir takım taşlar olduğu, siccilden de sertlikleri ve öldürücü oldukları, ifadenin devamında bunların görülmüş oldukları anlaşılıyor. Şu halde açıkta bulunan bir orduya böyle gökten uçaklarla makineli tüfek bombardımanı yapar gibi alay alay kuşlarla fırlatılan fevkalade taşların isabeti altında kalanların halini tasavvur etmek zor olmasa gerektir.

2 Ebabil: Bir kısım tefsirciler, “Ebabil” kelimesi tekili olmayan çoğullardandır ve fırkalar, birbiri ardınca, besi develeri gibi bölük bölük, katar katar demektir demişlerdir. Ebabil, küme küme, çeşitli bölükler halinde, katar katar, alay alay, birçok kuşlar demektir ki, bunların Yemen ve deniz tarafından geldikleri de rivayet edilmiştir. Böyle fırtına gibi birdenbire bir kuş akımının saldırması acayip bir şekilde Ebrehe’nin ordusunun başına bir bela yağdırmıştır. Buna göre “ebabil” kelimesinin “müvelled” (yeni ortaya çıkan) bir kelime olması daha uygundur.

3 “Özel” ilavesi, kuşların nekra yani bildiğimiz kuşlardan olmamasından dolayı yapılmıştır. Abduh ve bazıları, bu kuşları mikrop, taşları ise hastalık olarak anlamışlarsa da bunlar, keyfi yorumlardır. Reddiyesi için Bk. (Elmalılı)

4 Tayr: Uçan kuş demek olan “tair”in çoğuludur. Burada “tayr” kelimesinin nekra olarak getirilmesi de bunların tanınmadık, garip birtakım kuşlar olduğunu hatırlatır. Gerçekte kuşların o zamana kadar oralarda görülmemiş irili-ufaklı, siyah, yeşil, beyaz, takım takım garip kuşlar olduğu da rivayet edilmiştir. Mucizeleri hafifletmeyi veya reddetmeyi adet haline getirenler (طَـيْرًا اَبَاب۪يل) hakkında, “volkanik bir püskürtünün lavları” iafadesini uydurmuşlarsa da buna kendilerinden menkul keyfi gerekçeden başka ciddi hiçbir gerekçe de söylememişlerdir.

Muhammed Esed Meali

Üzerlerine kalabalık sürüler halinde uçan varlıklar saldı,

Mustafa Çavdar Meali

3-4. Onların üzerine pişmiş çamurdan taşlar atan kuş sürülerini göndermedi mi? 14/13, 27/58

Mustafa İslamoğlu Meali

Onların üzerine katar katar bilinmeyen nitelikte uçan taşıyıcı varlıklar saldı;[⁵⁸⁹³]

[5893] Ebâbîl, sıfat olarak “katar katar, sürüler halinde” anlamına gelir. Kelimenin kökeni ve tekili olup olmadığı konusunda farklı görüşler vardır. Zayıf bir ihtimal olmakla birlikte, bülbülün çoğulu belâbîl kelimesinin münkalib ve galat bir formu olması da mümkündür. Tayr, kuştan sineğe, görünenden görünmeyene varana dek bir yerden bir yere havada/hava ile intikal eden her hareketli varlık için kullanılır. Tayrın ille de kanatlı olması şart değildir, zira En’âm 38’de “kanat” ayrıca zikredilir. Bu veriler ışığında tayr kelimesi, “volkanik bir püskürtünün yakıp kavuran lavlarıdır” yorumunu da, buna benzer başka yorumları da dışlamaz. Her halükârda kesin olan, orada ve o anda ilâhî bir müdâhalenin varlığıdır. “Göklerin ve yerin bütün orduları Allah’ın emrine âmâdedir” (48:4) ve “Rabbinin ordularını(n sayısını) Zâtından başka kimse bilemez.” (74:31) âyetleri ışığında zımnî anlam şu olur: Allah’ın kimsenin akıl fikir erdiremediği ordularından bir ordu, fil ordusunu perişan etti.

Orhan Kuntman Meali

Rabbin onların üzerine sürü sürü kuşlar gönderdi;

Osman Fırat Meali

Ve üzerlerine kalabalık sürüler halinde uçan varlıklar saldı,

Ömer Nasuhi Bilmen Meali

Ve onların üzerlerine bölük bölük kuşlar gönderdi.

Suat Yıldırım Meali

Üzerlerine ebabili, sürü sürü kuşları salıverdi.

Süleyman Ateş Meali

Üzerlerine sürü sürü kuşlar gönderdi,

Süleyman Tevfik (1927)

Ve onların üzerine ebâbîl kuşları gönderdi.

Süleymaniye Vakfı Meali

Üstlerine yoğun bir şekilde uçuşan bulut kütleleri[*] göndermişti.

[*] طَيْر (tayr) çoğul anlamı taşıyan isimdir; tekili طائر (tâir) dir. Kenarı olup havada yüzen her şeye tâirdir. (Müfredat s.403). Kur'ân'da kuşa, iki kanadıyla uçan tâir" (En'âm 6/38) denir. Kuşlar anlamında izafetsiz olarak, elif lam'lı olarak الطَيْر (et-tayr) şeklinde kullanılmıştır. Bu âyette طَيْر (tayr), elif lamsızdır. Çünkü burada uçuşanlar kuş değildir. أبابيل, "arka arkaya, yığın yığın" demektir (el-Ayn c.2 s.191). Zeccâc'a göre طير أَبابيل (tayrun ebâbîl) "şuradan buradan yığınlar halinde tayr (uçuşan nesneler)" anlamındadır. "Ard arda kümeler halinde tayr (uçuşan nesneler)" diyenler de olmuştur (lisan'ul-Arab c.4 s.508). أبابيل (ebâbîl), ibil ile aynı köktendir. İbil'in kök anlamı, öbek öbek olma, ağır olma ve kapsamadır (Mekâyîs'il-luğa s.39). Bu üç anlamı bir arada bulunduran deve sürüsüne ibil denir. Kümeler halindeki develere (إبل مؤبّلة) denir (el-Ayn c.2 s.191). Ebu Hatim'e göre "şu kişinin ibili var" demek 100 devesi var demek olur (Mekâyîs'il-luğa s.40). Buna göre وأرسل عليهم طيرا أبابيل üzerlerine deve toplulukları gibi küme küme uçuşan nesneler gönderdi demek olur. İbil, yağmur yüklü bulut anlamına da gelir (el-Kâmûs c.3 s.47). Arap dili bilginlerinden Müberred; "Hiç bakmazlar mı, ibil nasıl yaratılmış?" (Ğaşiye 88/17) âyetindeki ibil'e "büyük bulut kütleleri" anlamı vermiştir (Şevkânî, Feth'ul-Kadîr c.5 s.575). أبابيل (ebâbîl), ibil ile aynı kökten olduğu için Müberred'in tınımına göre (tayran ebâbîl) arka arkaya uçuşan kalın bulut kütleleri olur ve yanardağdan çıkan lav ve kül bulutlarını ifade eder. Zemahşerî, Arap şiirinde bulutların sıklıkla ibil'e (deve sürüsüne) benzetilmesi sebebiyle mecaz olarak bulutlara ibil dendiğini ifade etmiştir (Keşşaf Tefsiri c.6 s.365). Kur'ân'ın mesânî olması sebebiyle ebâbîl ibil'in çoğulu olmalıdır.

Şaban Piriş Meali

3,4. Onların üzerine damgalanmış taşlar atan ebâbil kuşlarını gönderdi.

Ümit Şimşek Meali

Üzerlerine bölük bölük kuşlar gönderdi.

Yaşar Nuri Öztürk Meali

Gönderdi üzerlerine sürüler halinde kuş,

Eski Anadolu Türkçesi

daħı viribidi anlaruñ üzere ķuşlar bolük bölükler.

Satır Altı Meal (1534)

Daḫı anlar üstine gönderdi ebābīl ḳuşları bölük bölük.

Bunyadov-Memmedeliyev

Onların üstünə qatar-qatar quşlar (əbabil quşları) göndərdi.

M. Pickthall (English)

And send against them swarms of flying creatures,

Yusuf Ali (English)

And He sent against them Flights of Birds,(6272)

6272 The miracle consisted in the birds coming in large flights and flinging stones at the army which caused a great pestilence to arise and destroy the whole of Abrahah's army.